Jonathan Franzen: Vrijheid



Het is wel wat aanmatigend om het te zeggen van een boek dat vrij unaniem is aangeprezen als een meesterwerk, maar: ik zag het er niet in.
Het is geen slecht boek, integendeel. Het is een ouderwets doorwrochte familiekroniek in een modern jasje en de eerste helft las ik het met plezier. Maar daarna kreeg ik last van een soort verveling. Ik had het een beetje gehad met de familie Berglund: Walter en Patty en hun kinderen Jessica en Joey. En niet te vergeten de vriend van Walter, Richard Katz, die een belangrijke rol gaat spelen in deze familiegeschiedenis. Patty is de spil waar het verhaal om draait, het gaat om haar verhaal en de relatie van de andere personen tot Patty.
Er zitten veel stereotypen in: zo'n vrouw (Patty) die altijd heeft willen voldoen aan de eisen van de mensen om haar heen (het zich los scheuren van haar ouders heeft haar niet geholpen) en daardoor nooit uit de verf is gekomen ('maar wie ben ik dan?'), een man (Walter) die halverwege zijn leven denkt: is dit het dan en wat moet ik nu. Kinderen die een moeilijke (Joey) of juist een makkelijke (Jessica) puberteit hebben maar uiteindelijk, door schade en schande wijzer, allebei 'goed terecht komen'. Een man (Richard) die worstelt met zijn creativiteit en die het niet lukt een relatie met een vrouw tot stand te brengen. Er wordt opvallend veel in geneukt of over neuken gesproken, maar er zit ook veel moraal in; wanneer ben je ontrouw aan je partner en kan dat ooit gerechtvaardigd zijn? Welke 'verplichtingen' heb je naar je ouders en partner? Hoe groot is de invloed van de opvoeding op je latere leven? Mag je veel geld verdienen als je weet dat anderen daar schade onder lijden, ook al doe je dat niet zelf? Hoeveel is natuur ons waard? Met hoeveel hyprocrisie zijn wij omringd?
Op zich allemaal intrigerende onderwerpen, maar in dit boek wel erg uitgesponnen in de familiegeschiedenis, waardoor de spanningsboog er toch onder te lijden krijgt. Uiteindelijk, na een middenstuk waar ik me echt doorheen geploegd heb, was het laatste stuk toch wel weer boeiend genoeg om het boek uit te lezen.
Ik heb geaarzeld met het uitdelen van de waardering; stylistisch gezien zou het toch wel 4 boekjes verdienen, het staat buiten kijf dat dit een ouderwets goed geschreven boek is, maar vanwege mijn verveling halverwege heb ik het uiteindelijk toch 3 boekjes gegeven, temeer omdat er geen halve boekjes zijn. Anders was het een 3,5 geworden. Zou ik het anderen aanraden? Ja toch wel. Omdat mijn verveling misschien wel erg persoonlijk is. En een boek dat zoveel waardering heeft gekregen in de literaire kritiek, is alleen daarom al de moeite waard: om te zien of dit inderdaad zo is.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten